प्रधान मंत्री उच्चतर शिक्षा प्रोत्साहन (PM-USP) कॉलेज आणि विद्यापीठातील विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्तीची केंद्रीय क्षेत्र योजना

प्रधानमंत्री उच्चतर शिक्षाप्रोत्साहन (PM-USP) केंद्रीय क्षेत्रीय योजना: महाविद्यालय व विश्वविद्यालय विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्ती योजना

"प्रधानमंत्री उच्चतर शिक्षाप्रोत्साहन (PM-USP) केंद्रीय क्षेत्रीय शिष्यवृत्ती योजना" ही उच्च शिक्षण विभाग, शिक्षण मंत्रालयाच्या तर्फे चालवली जाणारी शिष्यवृत्ती योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे गरीब कुटुंबांतील गुणवत्तापूर्ण विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य पुरवणे, जेणेकरून ते उच्च शिक्षण घेत असताना त्यांच्या दररोजच्या खर्चाचा एक भाग कसा तरी पूर्ण करू शकतील. या शिष्यवृत्त्या उच्च माध्यमिक (कक्षा 12वी) परीक्षेच्या निकालावर आधारित दिल्या जातात. प्रत्येक वर्षी 82,000 नवीन शिष्यवृत्त्या उपलब्ध होतात, जे विद्यार्थ्यांना महाविद्यालयांमध्ये किंवा विद्यापीठांमध्ये ग्रॅज्युएट किंवा पोस्ट-ग्रॅज्युएट डिग्रीसाठी तसेच वैद्यकीय, अभियांत्रिकी सारख्या व्यावसायिक कोर्सेससाठी मिळतात.

फायदे

• शिष्यवृत्तीची रक्कम

  • ग्रॅज्युएट स्तरावर, महाविद्यालय आणि विश्वविद्यालय कोर्सेससाठी पहिले तीन वर्ष: ₹12,000/- प्रति वर्ष.

  • पोस्ट-ग्रॅज्युएट स्तरावर: ₹20,000/- प्रति वर्ष.

  • व्यावसायिक कोर्सेस, जसे की वैद्यकीय, अभियांत्रिकी इत्यादी, जेथे कोर्सचा कालावधी पाच (5) वर्षांचा आहे, त्यासाठी चौथ्या आणि पाचव्या वर्षी ₹20,000/- प्रति वर्ष.

  • तांत्रिक कोर्सेस, जसे की B.Tech, B.Engg., या विद्यार्थ्यांना फक्त ग्रॅज्युएट स्तरावर ₹12,000/- प्रति वर्ष (पहिल्या, दुसऱ्या आणि तिसऱ्या वर्षांसाठी) आणि चौथ्या वर्षी ₹20,000/- प्रति वर्ष मिळेल.

• वितरण पद्धत
  शिष्यवृत्ती थेट लाभार्थ्यांच्या आधार-सिद्ध बँक खात्यात Direct Benefit Transfer (DBT) द्वारे जमा केली जाईल.

पात्रता

• अर्ज करणारा विद्यार्थ्याला संबंधित बोर्डातून कक्षा 12वी (10+2 पॅटर्न) मध्ये 80व्या पर्सेंटाइलच्या वर यश मिळालेला असावा.

• अर्ज करणारा नियमित डिग्री कोर्स करत असावा.

• अर्ज करणारा विद्यार्थी अखिल भारतीय तांत्रिक शिक्षण परिषद (AICTE) आणि संबंधित नियामक संस्थांद्वारे मान्यताप्राप्त महाविद्यालये किंवा संस्थांमध्ये कोर्स करत असावा.

• अर्ज करणाऱ्याच्या कुटुंबाची एकूण वार्षिक उत्पन्न ₹4,50,000/- पेक्षा जास्त नसावे.

• प्रत्येक वर्षी शिष्यवृत्ती नूतनीकरणासाठी, विद्यार्थ्याने किमान 50% गुण प्राप्त केले पाहिजे तसेच किमान 75% उपस्थिती राखावी लागेल.

• विद्यार्थ्यांच्या नावावर आधार-सिद्ध बँक खाती असावी लागतील.

निषेध

• विद्यार्थी जे संवाद किंवा दूरस्थ शिक्षण किंवा डिप्लोमा कोर्सेस करत आहेत, ते पात्र नाहीत.

• जे विद्यार्थी इतर कोणत्याही शिष्यवृत्ती योजनेतून लाभ घेत आहेत, जसे की राज्य-चालित शिष्यवृत्ती योजना किंवा शुल्क सवलत व पुनर्भरण योजनांसह, ते पात्र नाहीत.

अर्ज प्रक्रिया

• ऑनलाइन अर्ज
  एकदा नोंदणी (OTR)

  1. राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टल (NSP) च्या एकदा नोंदणी पृष्ठावर जा आणि "OTR साठी अर्ज करा" वर क्लिक करा.

  2. OTR साठी मार्गदर्शक तत्त्वे वाचा आणि तत्त्वे स्वीकारा.

  3. आपल्या सक्रिय मोबाइल नंबरची नोंदणी करा. सर्व संवाद/संपर्क नोंदणीकृत मोबाइल/ईमेलवरच होईल.

  4. आधार ई-KYC पूर्ण करा आणि OTP सबमिट करा.

  5. तपशील भरून "Finish" क्लिक करा आणि एक संदर्भ क्रमांक प्राप्त करा.

ताजे अर्ज

1. राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती पोर्टलवर लॉगिन पृष्ठावर जा.

2. OTR लॉगिन निवडा, OTR क्रमांक आणि पासवर्ड भरा.

3. OTP सबमिट करा आणि पासवर्ड पुनः सेट करा.

4. अर्जाचे फॉर्म भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.

5. अर्ज पूर्ण करा किंवा "Draft म्हणून जतन करा".

पेमेंट स्थिती ट्रॅक करा
विद्यार्थी त्यांच्या पेमेंट स्थिती "पब्लिक फायनांशियल मॅनेजमेंट सिस्टम (PFMS)" पोर्टलवरून ट्रॅक करू शकतात.

तक्रारीचे निराकरण
कुठल्या तक्रारी असल्यास, pgportal.gov.in या लिंकवर नोंद करा.

आवश्यक कागदपत्रे

• ताजे अर्ज: 12वी मार्क शीट, कुटुंबाचे उत्पन्न प्रमाणपत्र, आरक्षित प्रवर्गासाठी जात प्रमाणपत्र, दिव्यांग प्रमाणपत्र (असल्यास)

• नूतनीकरण: मागील वर्षाची मार्क शीट

हे सर्व कागदपत्रे संस्थेकडून पडताळणीसाठी संस्थांच्या नोडल ऑफिसरकडे सादर करणे आवश्यक आहे.