🌟 पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना (PMSS) – रेल्वे संरक्षण दल (RPF) 🌟
तपशील (Details):
भारताचे माननीय पंतप्रधान यांनी १५ ऑगस्ट २००५ रोजी लाल किल्ल्यावरून राष्ट्राला दिलेल्या संदेशात रेल्वे संरक्षण दलासाठी (RPF) पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना (PMSS) जाहीर केली होती. या योजनेची अंमलबजावणी शैक्षणिक वर्ष २००८-०९ पासून करण्यात आली.
या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे सेवानिवृत्त/सेवेत असलेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांच्या आश्रित मुलांना आणि विधवांना (गॅझेटेड अधिकाऱ्यांखालील पदे) उच्च तांत्रिक आणि व्यावसायिक शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देणे हा आहे.
🎓 उपलब्ध शिष्यवृत्ती (Scholarship Available):
एकूण १५० विद्यार्थ्यांना (शैक्षणिक सत्र २०१५-१६ पासून) दरवर्षी ही शिष्यवृत्ती दिली जाते.
त्यापैकी अर्धी शिष्यवृत्ती (७५) मुलींसाठी राखीव आहे.
जर कोणत्याही गटातील (मुलगे/मुली) अर्जदारांची संख्या कमी असेल, तर त्या रिक्त जागा दुसऱ्या गटात हस्तांतरित केल्या जाणार नाहीत.
झोननिहाय शिष्यवृत्ती वाटप खालीलप्रमाणे आहे:
| क्र. | झोन / संघटना | कोटा |
|---|---|---|
| 1 | CR + KRCL | 10 |
| 2 | ECoR | 06 |
| 3 | ECR | 08 |
| 4 | ER | 16 |
| 5 | NCR + CORE | 06 |
| 6 | NER | 06 |
| 7 | NFR | 08 |
| 8 | NR + JR RPF Academy + RDSO | 16 |
| 9 | NWR + Construction | 04 |
| 10 | SCR | 06 |
| 11 | SECR | 04 |
| 12 | SER | 10 |
| 13 | SR + ICF | 10 |
| 14 | SWR | 04 |
| 15 | WCR | 04 |
| 16 | WR | 10 |
| 17 | RPSF | 22 |
| एकूण | 150 |
💰 फायदे (Benefits):
शिष्यवृत्ती रक्कम:
मुलांसाठी: ₹2,500/- प्रतिमहिना
मुलींसाठी: ₹3,000/- प्रतिमहिना
पंतप्रधानांकडून वैयक्तिक पत्र:
निवड झालेल्या प्रत्येक विद्यार्थ्याला माननीय पंतप्रधानांकडून वैयक्तिक अभिनंदन पत्र दिले जाईल.शिष्यवृत्तीचा कालावधी:
संबंधित अभ्यासक्रमानुसार २ ते ५ वर्षांपर्यंत शिष्यवृत्ती लागू असेल.
📌 टीप: शिष्यवृत्तीचे वितरण DG/RPF यांच्या मंजुरीनंतर गुणवत्तेनुसार केले जाईल.
✅ पात्रता निकष (Eligibility):
अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा.
अर्जदार हा सेवानिवृत्त/सेवेत असलेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचा मुलगा/मुलगी किंवा विधवा (गॅझेटेड अधिकाऱ्यांखालील पदावर) असावा.
विद्यार्थी नियमित प्रवेशाने (Regular Admission) शिकत असावा.
किमान ६०% गुण प्रवेश पात्रतेमध्ये (MEQ: १२वी / डिप्लोमा / पदवी) आवश्यक आहेत.
प्रत्येक कुटुंबातील केवळ दोनच आश्रितांना या योजनेअंतर्गत शिष्यवृत्ती मिळू शकते.
AISHE नियमन असलेल्या मान्यताप्राप्त संस्थेत प्रवेश असावा.
परदेशात शिक्षण घेणारे विद्यार्थी अपात्र आहेत.
Distance learning course या योजनेअंतर्गत मान्य नाही.
🎓 पात्र अभ्यासक्रम (Eligible Courses):
व्यावसायिक अभ्यासक्रम:
BE, B.Tech, MBBS, BDS, BCA, BBA, B.Ed, B.Pharma, MCA, इत्यादी – जे AICTE, UGC, MCI, NCTE सारख्या सरकारी नियामक संस्थांनी मान्य केलेले आहेत.
(Master Degree फक्त MBA व MCA साठी लागू)
किमान पात्रता गुण (Minimum Marks in MEQ):
| अभ्यासक्रम | प्रवेश पात्रता (MEQ) |
|---|---|
| MBBS व तत्सम | 12वी |
| BE / B.Tech | 12वी किंवा डिप्लोमा |
| BBA / BCA / B.Sc (Ag) | 12वी |
| MBA / B.Ed / MCA | पदवी |
| BA LLB / BBA LLB / B.Com LLB (5 वर्षांचा एकत्रित अभ्यासक्रम) | 12वी |
📊 प्राधान्यक्रम (Order of Preference):
सेवा करताना दहशतवादी हल्ला किंवा गुन्हेगारांशी लढताना शहीद झालेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचे वारस.
सेवेत असताना मृत्यू पावलेल्या कर्मचाऱ्यांचे वारस.
निवृत्त RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचे वारस.
सध्या सेवेत असलेल्या कर्मचाऱ्यांचे वारस.
🖥️ अर्ज प्रक्रिया (Application Process):
पायरी १: National Scholarship Portal (NSP) या संकेतस्थळावर जा.
पायरी २: “Central Schemes” → “Ministry of Railway” निवडा.
पायरी ३: “Apply” वर क्लिक करा. नवीन वापरकर्ता असल्यास “Register” करा.
पायरी ४: नोंदणी पूर्ण करून “Student Registration ID” प्राप्त करा.
पायरी ५: लॉगिन करून अर्ज फॉर्म पूर्ण भरा.
पायरी ६: सर्व तपशील भरून “Final Submission” करा.
पायरी ७: यशस्वी अर्जानंतर सिस्टम-जनरेटेड नोंदणी क्रमांक मिळेल.
🔎 अर्जानंतरची प्रक्रिया (Post-Application Process):
झोनल रेल्वे कार्यालयांकडून अर्जांची पडताळणी होईल.
पात्र उमेदवारांना शिष्यवृत्तीची रक्कम थेट त्यांच्या बँक खात्यात (DBT प्रणालीद्वारे) जमा केली जाईल.
अंतिम पात्र उमेदवारांची यादी रेल्वे सुरक्षा संचालनालयाद्वारे PMO कडे पाठवली जाईल.
📱 टीप: नोंदणीसाठी वैध मोबाइल क्रमांक आवश्यक आहे. एका मोबाइल क्रमांकावर जास्तीत जास्त दोन नोंदणी करता येतील.
📋 आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required):
नवीन अर्जदारांसाठी:
सेवा प्रमाणपत्र (सेवेत असलेल्यांसाठी – Annexure II)
PPO/Discharge प्रमाणपत्र (सेवानिवृत्त किंवा मृत कर्मचाऱ्यांसाठी)
MEQ गुणपत्रक (12वी/डिप्लोमा/पदवी)
आधार कार्ड
बँक खाते तपशील
नूतनीकरण अर्जदारांसाठी:
अद्ययावत सेवा प्रमाणपत्र
मागील वर्गाचे गुणपत्रक / प्रमोशन पुरावा
