🌟 पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना (PMSS) – रेल्वे संरक्षण दल (RPF) 🌟
तपशील (Details):
भारताचे माननीय पंतप्रधान यांनी १५ ऑगस्ट २००५ रोजी लाल किल्ल्यावरून राष्ट्राला दिलेल्या संदेशात रेल्वे संरक्षण दलासाठी (RPF) पंतप्रधान शिष्यवृत्ती योजना (PMSS) जाहीर केली होती. या योजनेची अंमलबजावणी शैक्षणिक वर्ष २००८-०९ पासून करण्यात आली.
या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे सेवानिवृत्त/सेवेत असलेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांच्या आश्रित मुलांना आणि विधवांना (गॅझेटेड अधिकाऱ्यांखालील पदे) उच्च तांत्रिक आणि व्यावसायिक शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देणे हा आहे.
🎓 उपलब्ध शिष्यवृत्ती (Scholarship Available):
एकूण १५० विद्यार्थ्यांना (शैक्षणिक सत्र २०१५-१६ पासून) दरवर्षी ही शिष्यवृत्ती दिली जाते.
-
त्यापैकी अर्धी शिष्यवृत्ती (७५) मुलींसाठी राखीव आहे.
-
जर कोणत्याही गटातील (मुलगे/मुली) अर्जदारांची संख्या कमी असेल, तर त्या रिक्त जागा दुसऱ्या गटात हस्तांतरित केल्या जाणार नाहीत.
झोननिहाय शिष्यवृत्ती वाटप खालीलप्रमाणे आहे:
| क्र. | झोन / संघटना | कोटा |
|---|---|---|
| 1 | CR + KRCL | 10 |
| 2 | ECoR | 06 |
| 3 | ECR | 08 |
| 4 | ER | 16 |
| 5 | NCR + CORE | 06 |
| 6 | NER | 06 |
| 7 | NFR | 08 |
| 8 | NR + JR RPF Academy + RDSO | 16 |
| 9 | NWR + Construction | 04 |
| 10 | SCR | 06 |
| 11 | SECR | 04 |
| 12 | SER | 10 |
| 13 | SR + ICF | 10 |
| 14 | SWR | 04 |
| 15 | WCR | 04 |
| 16 | WR | 10 |
| 17 | RPSF | 22 |
| एकूण | 150 |
💰 फायदे (Benefits):
-
शिष्यवृत्ती रक्कम:
-
मुलांसाठी: ₹2,500/- प्रतिमहिना
-
मुलींसाठी: ₹3,000/- प्रतिमहिना
-
-
पंतप्रधानांकडून वैयक्तिक पत्र:
निवड झालेल्या प्रत्येक विद्यार्थ्याला माननीय पंतप्रधानांकडून वैयक्तिक अभिनंदन पत्र दिले जाईल. -
शिष्यवृत्तीचा कालावधी:
संबंधित अभ्यासक्रमानुसार २ ते ५ वर्षांपर्यंत शिष्यवृत्ती लागू असेल.
📌 टीप: शिष्यवृत्तीचे वितरण DG/RPF यांच्या मंजुरीनंतर गुणवत्तेनुसार केले जाईल.
✅ पात्रता निकष (Eligibility):
-
अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा.
-
अर्जदार हा सेवानिवृत्त/सेवेत असलेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचा मुलगा/मुलगी किंवा विधवा (गॅझेटेड अधिकाऱ्यांखालील पदावर) असावा.
-
विद्यार्थी नियमित प्रवेशाने (Regular Admission) शिकत असावा.
-
किमान ६०% गुण प्रवेश पात्रतेमध्ये (MEQ: १२वी / डिप्लोमा / पदवी) आवश्यक आहेत.
-
प्रत्येक कुटुंबातील केवळ दोनच आश्रितांना या योजनेअंतर्गत शिष्यवृत्ती मिळू शकते.
-
AISHE नियमन असलेल्या मान्यताप्राप्त संस्थेत प्रवेश असावा.
-
परदेशात शिक्षण घेणारे विद्यार्थी अपात्र आहेत.
-
Distance learning course या योजनेअंतर्गत मान्य नाही.
🎓 पात्र अभ्यासक्रम (Eligible Courses):
व्यावसायिक अभ्यासक्रम:
BE, B.Tech, MBBS, BDS, BCA, BBA, B.Ed, B.Pharma, MCA, इत्यादी – जे AICTE, UGC, MCI, NCTE सारख्या सरकारी नियामक संस्थांनी मान्य केलेले आहेत.
(Master Degree फक्त MBA व MCA साठी लागू)
किमान पात्रता गुण (Minimum Marks in MEQ):
| अभ्यासक्रम | प्रवेश पात्रता (MEQ) |
|---|---|
| MBBS व तत्सम | 12वी |
| BE / B.Tech | 12वी किंवा डिप्लोमा |
| BBA / BCA / B.Sc (Ag) | 12वी |
| MBA / B.Ed / MCA | पदवी |
| BA LLB / BBA LLB / B.Com LLB (5 वर्षांचा एकत्रित अभ्यासक्रम) | 12वी |
📊 प्राधान्यक्रम (Order of Preference):
-
सेवा करताना दहशतवादी हल्ला किंवा गुन्हेगारांशी लढताना शहीद झालेल्या RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचे वारस.
-
सेवेत असताना मृत्यू पावलेल्या कर्मचाऱ्यांचे वारस.
-
निवृत्त RPF/RPSF कर्मचाऱ्यांचे वारस.
-
सध्या सेवेत असलेल्या कर्मचाऱ्यांचे वारस.
🖥️ अर्ज प्रक्रिया (Application Process):
पायरी १: National Scholarship Portal (NSP) या संकेतस्थळावर जा.
पायरी २: “Central Schemes” → “Ministry of Railway” निवडा.
पायरी ३: “Apply” वर क्लिक करा. नवीन वापरकर्ता असल्यास “Register” करा.
पायरी ४: नोंदणी पूर्ण करून “Student Registration ID” प्राप्त करा.
पायरी ५: लॉगिन करून अर्ज फॉर्म पूर्ण भरा.
पायरी ६: सर्व तपशील भरून “Final Submission” करा.
पायरी ७: यशस्वी अर्जानंतर सिस्टम-जनरेटेड नोंदणी क्रमांक मिळेल.
🔎 अर्जानंतरची प्रक्रिया (Post-Application Process):
-
झोनल रेल्वे कार्यालयांकडून अर्जांची पडताळणी होईल.
-
पात्र उमेदवारांना शिष्यवृत्तीची रक्कम थेट त्यांच्या बँक खात्यात (DBT प्रणालीद्वारे) जमा केली जाईल.
-
अंतिम पात्र उमेदवारांची यादी रेल्वे सुरक्षा संचालनालयाद्वारे PMO कडे पाठवली जाईल.
📱 टीप: नोंदणीसाठी वैध मोबाइल क्रमांक आवश्यक आहे. एका मोबाइल क्रमांकावर जास्तीत जास्त दोन नोंदणी करता येतील.
📋 आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required):
नवीन अर्जदारांसाठी:
-
सेवा प्रमाणपत्र (सेवेत असलेल्यांसाठी – Annexure II)
-
PPO/Discharge प्रमाणपत्र (सेवानिवृत्त किंवा मृत कर्मचाऱ्यांसाठी)
-
MEQ गुणपत्रक (12वी/डिप्लोमा/पदवी)
-
आधार कार्ड
-
बँक खाते तपशील
नूतनीकरण अर्जदारांसाठी:
-
अद्ययावत सेवा प्रमाणपत्र
-
मागील वर्गाचे गुणपत्रक / प्रमोशन पुरावा