तपशील (Details)
“PM-YASASVI: OBC, EBC आणि DNT विद्यार्थ्यांसाठी टॉप क्लास शालेय शिक्षण” ही योजना “PM युवा यशस्वी शिष्यवृत्ती योजना (PM-YASASVI)” अंतर्गत एक उपयोजना आहे. ही योजना भारत सरकारच्या सामाजिक न्याय व सक्षमीकरण मंत्रालयाने सुरू केली आहे. यामध्ये इतर मागासवर्गीय (OBC), आर्थिकदृष्ट्या मागासवर्गीय (EBC), आणि विमुक्त भटक्या जमाती (DNT) च्या विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक सहाय्य दिले जाते.
ही योजना १००% केंद्र सरकारच्या निधीतून राबवली जाते.
उद्दिष्ट (Objective):
या योजनेचा उद्देश म्हणजे OBC, EBC आणि DNT प्रवर्गातील गुणवंत विद्यार्थ्यांना इयत्ता ९ वी ते १२ वी पर्यंतच्या काळात उत्तम दर्जाचे शिक्षण देण्यासाठी त्यांचा शैक्षणिक खर्च उचलणे.
व्याप्ती आणि पात्रता (Scope and Coverage):
-
या योजनेअंतर्गत त्या विद्यार्थ्यांना समाविष्ट केले जाते जे OBC, EBC आणि DNT प्रवर्गातील आहेत व वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ₹2.5 लाखांपेक्षा कमी आहे.
-
विद्यार्थ्यांनी योजनेच्या निकषांनुसार निवडलेल्या टॉप क्लास स्कूलमध्ये शिकत असणे आवश्यक आहे.
-
प्रत्येक राज्यासाठी OBC लोकसंख्येच्या आधारे स्लॉट वाटप केले जाईल.
-
शिष्यवृत्ती मेरिट आधारित असून, ऑनलाइन पोर्टलद्वारे अर्ज व निवड केली जाईल.
अंमलबजावणी यंत्रणा (Implementing Agency):
ही योजना केंद्र सरकार पुरस्कृत (Central Sector Scheme) असून सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालय ही राज्य सरकारे व नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टलच्या मदतीने राबवेल.
कार्यपद्धती (Modalities):
-
१०वी आणि १२वी मध्ये १००% उत्तीर्ण निकाल देणाऱ्या शाळा निवड समितीद्वारे निवडल्या जातील. या समितीचे अध्यक्ष संयुक्त सचिव (OBC) असतील.
-
या निवडलेल्या शाळांना ‘टॉप क्लास स्कूल (TCS)’ म्हणून संबोधले जाईल.
-
शाळा सार्वजनिक (केंद्रीय/राज्य/स्थानिक संस्था), अनुदानित किंवा खाजगी असू शकतात.
-
प्रत्येक वर्षी एप्रिल महिन्यात प्रत्येक राज्यासाठी व वर्गासाठी स्लॉट जाहीर केला जाईल.
-
कमीतकमी ३०% शिष्यवृत्ती मुलींसाठी राखीव असेल.
फायदे (Benefits):
-
इयत्ता ९वी व १०वी: वर्षाला ₹75,000/- पर्यंत शैक्षणिक शुल्क, वसतिगृह शुल्क व अन्य शालेय खर्चासाठी
-
इयत्ता ११वी व १२वी: वर्षाला ₹1,25,000/- पर्यंत
-
टीप १: निधी थेट लाभार्थ्यांच्या खात्यात DBT (Direct Benefit Transfer) च्या माध्यमातून दिला जाईल.
-
टीप २: रक्कम दरवर्षी १५ ऑगस्टपूर्वी हप्त्यांमध्ये वितरित केली जाईल.
पात्रता (Eligibility):
-
OBC, EBC, DNT प्रवर्गातील विद्यार्थी
-
कौटुंबिक वार्षिक उत्पन्न ₹2.5 लाखांपेक्षा कमी
-
इयत्ता ९वी ते १२वी मध्ये शिक्षण घेणारे
-
योजना अंतर्गत पात्र टॉप क्लास स्कूलमध्ये प्रवेश असणे आवश्यक
इतर अटी (Other Conditions):
-
विद्यार्थ्याचे बँक खाते असणे आवश्यक आहे.
-
शाळेने आधारवर आधारित उपस्थिती प्रणाली (Aadhaar-Based Attendance System) ठेवलेली असावी.
-
या योजनेंतर्गत लाभ घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना अन्य सरकारी योजनांचा लाभ मिळणार नाही (जर तोच खर्च इथे समाविष्ट असेल तर).
अर्ज प्रक्रिया (Application Process):
ऑनलाइन अर्ज – https://scholarships.gov.in
नवीन अर्जदारांसाठी:
-
NSP वेबसाइट उघडा, ‘New Registration’ वर क्लिक करा.
-
सूचना वाचून, Check box वर क्लिक करून ‘Continue’ करा.
-
आवश्यक माहिती देऊन नोंदणी पूर्ण करा.
नोंदणीकृत अर्जदारांसाठी:
-
‘Fresh Application’ वर क्लिक करा.
-
Login करा (Application ID व पासवर्ड).
-
शिष्यवृत्ती निवडा.
-
अर्ज फॉर्म भरा व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
-
अर्ज सबमिट करा.
निवड प्रक्रिया (Selection Process):
-
अर्ज शाळेच्या नोडल अधिकाऱ्यांद्वारे ऑनलाईन तपासले जातील आणि राज्य सरकारकडून पुष्टी केली जाईल.
-
प्रत्येक वर्गासाठी व लिंगानुसार मेरिट यादी तयार केली जाईल.
-
मागील वर्गाच्या अंतिम परीक्षेतील गुणांच्या आधारे स्वयंचलित शिष्यवृत्ती वाटप होईल.
आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required):
-
आधार कार्ड
-
पासपोर्ट साइज फोटो
-
शैक्षणिक गुणपत्रके/प्रमाणपत्रे
-
मान्यताप्राप्त प्राधिकरणाने दिलेले उत्पन्न प्रमाणपत्र
-
रहिवासी प्रमाणपत्र
-
जातीचा / समुदायाचा प्रमाणपत्र
-
अपंगत्व प्रमाणपत्र (जर लागू असेल तर)
-
बँक खात्याचे तपशील
-
इतर आवश्यक कागदपत्रे (शाळेनुसार)