कृषोन्नती योजना – बियाणे आणि लागवड साहित्य उपमिशन (एसएमएसपी)
तपशील
“बियाणे आणि लागवड साहित्य उपमिशन (एसएमएसपी)” ही “ग्रीन रिव्हॉल्यूशन – कृषोन्नती योजना” या छत्रयोजनेअंतर्गत एक केंद्र प्रायोजित योजना आहे. “ग्रीन रिव्हॉल्यूशन – कृषोन्नती योजना” ही कृषी क्षेत्रासाठी २०१६‑१७ पासून राबवली जाणारी छत्रयोजना असून अनेक योजना / मिशन एकत्र करून या योजनेअंतर्गत आणली आहेत. या छत्रयोजनेअंतर्गत एकूण ११ योजना / मिशन आहेत. या सर्व योजना कृषी आणि संबंधित क्षेत्राचे समग्र व वैज्ञानिक विकास साधून उत्पादन, उत्पादकता वाढवणे आणि उत्पादनावरील परताव्यांनी शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे हे ध्येय सेवा करतात.
एसएमएसपी चा उद्देश —
-
प्रमाणित / दर्जेदार बियाण्याचे उत्पादन वाढविणे
-
बियाण्याबदल दर (SRR) वाढविणे, विशेषतः तांदूळ, हरभरा, शेंगदाणा, कापूस यांसारख्या पिकांमध्ये अधिक SRR साध्य करणे
-
शेतकरी व नैसर्गिक पद्धतीने वापरलेले बियाणे सुधारित गुणवत्ता मिळवणे
-
बियाण्यांची गुणोत्तरी साखळी मजबूत करणे
-
बियाणे उत्पादन, प्रक्रिया, चाचणी अशा नव्या तंत्रज्ञानांची प्रोत्साहन
-
बियाणे उत्पादन, साठवण, प्रमाणन व दर्जा नियंत्रणासाठी पायाभूत सुविधा सशक्त करणे व आधुनिकीकरण
-
बियाण्याचा आंतरराष्ट्रीय व्यापार सुकर करणे व २०२० पर्यंत भारताचा भाग १०% करण्याचे लक्ष्य
-
सार्वजनिक व खाजगी बियाणे उत्पादक संस्थांना सहाय्य व भागीदारी भरवणे
-
आपत्तींमध्ये बियाण्याची उपलब्धता सुनिश्चित करणे
-
बियाण्याशी संबंधित माहिती प्रसारित करणे (माहिती, शिक्षण व संवाद)
-
PPVFRA यांच्या माध्यमातून वनस्पती जाती संरक्षण, शेतकऱ्यांचे आणि वनस्पती पाळकांचे हक्क सुरक्षित करणे व नवीन जातींचा विकास प्रोत्साहन देणे
एसएमएसपी चे घटक
-
बियाणे गुणवत्ता नियंत्रण सशक्तीकरण
-
Grow Out Test (GOT) सुविधा सुदृढ करणे
-
बियाणे प्रमाणन एजन्सींना सहाय्य
-
बियाणे ग्राम कार्यक्रम
-
बियाणे ग्रामांमधून प्रमाणित बियाणे उत्पादन
-
बियाणे प्रक्रिया सुविधा
-
बियाणे साठवण सुविधा
-
उत्तरेकडील राज्यांमध्ये बियाणे वाहतुकीवर मदत
-
राष्ट्रीय बियाणे आरक्षित निधी
-
कृषीमध्ये जैवतंत्रज्ञानाचा वापर
-
बियाणे क्षेत्रातील सार्वजनिक‑खाजगी भागीदारी
-
खाजगी क्षेत्रातील बियाणे उत्पादन वाढविण्यासाठी मदत
-
उपमिशन संचालक व सर्वेक्षण / अभ्यासाला सहाय्य
-
वनस्पती जाती व शेतकरी हक्क संस्था (PPVFRA)
लाभ / मदत स्वरूप
-
बियाणे गुणवत्ता नियंत्रण सशक्तीकरण — बियाणे चाचणी प्रयोगशाळांसाठी, डीएनए फिंगरप्रिंटिंग सुविधा, आरोग्य चाचणी यंत्रणा, ISTA सदस्यता शुल्क इत्यादीसाठी आर्थिक मदत
-
बियाणे कायदा अंमलबजावणी सशक्तीकरण — बियाणे नमुना खर्चाची परतफेड
-
राष्ट्रीय बियाणे संशोधन व प्रशिक्षण केंद्र (NSRTC) — पगार, देखभाल, सॉफ्टवेअर‑हार्डवेअर इत्यादीसाठी मदत
-
GOT सुविधा सुदृढीकरण — GOT फॉर्मची सुविधा व ग्रीनहाऊस सुविधा
-
बियाणे प्रमाणन एजन्सींना सहाय्य — कर्मचाऱ्यांचा पगार, प्रवास भत्ता, कार्यालय स्वयंचलन
-
बियाणे उपचार — बियाणे उपचार खर्चाच्या ७५% पर्यंत मदत
-
बियाणे निर्यात प्रोत्साहन — वाहतुकीचे भाडे, निर्यात सानुकूलन सुविधा, प्रयोगशाळांचे सुधारणा मदत
-
संशोधन आणि नव्या जाती उत्पादन — R&D प्रकल्पांसाठी ६०:४० केंद्र‑राज्य वाटणी
-
बियाणे फॉर्म (Farm) सुदृढीकरण — विविध उपप्रकल्पांसाठी इमारती, यंत्रसामग्री, रस्ते, सिंचन यासाठी मदत
-
बियाणे ग्राम — बियाणे वितरण, प्रशिक्षण, बियाणे साठवण सुविधा, बियाणे उपचार शुल्क मदत
-
प्रमाणित बियाणे उत्पादन (Seed Villages) — मूल / प्रमाणित बियाण्याचे उत्पादन व प्रमाणन शुल्क मदत
-
बियाणे प्रक्रिया संयंत्र — प्रक्रिया क्षमतेनुसार मदत
-
बियाणे साठवण — विविध प्रकारच्या गोदामांसाठी मदत
-
वाहतूक सबसिडी — राज्याबाहेरील उत्पादने राज्यांत व राज्यांतर्गत बियाणे वाहतुकीवर भरणा
-
ब्रीडर बियाणे देखभाल — नाभ्यपदार्थ बियाण्याची देखभाल यासाठी निधी
-
राष्ट्रीय बियाणे आरक्षित निधी (NSR) — वाहतील निधी, देखभाल खर्च, साठवण संसाधने
-
जैवतंत्रज्ञान अर्ज — टिश्यू कल्चर युनिट स्थापना व पुनर्बांधणीसाठी मदत
-
सार्वजनिक‑खाजगी भागीदारी — प्रकल्प खर्चाचा ५०% मदत
-
खाजगी क्षेत्रातील बियाणे उत्पादन — प्रकल्पांमध्ये प्रमाणित सबसिडी, R&D मदत इत्यादी
-
उपमिशन संचालक व अभ्यास / सर्वेक्षण — सल्लागार व सहाय्यक कर्मचारी भरणा
-
PPVFRA — दैनंदिन कामांसाठी निधी
अर्हता
-
अर्जकर्ता लहान किंवा गारिहाल शेतकरी असावा
अर्ज प्रक्रिया
-
अर्ज ऑफलाइन करावा
-
अर्जदार संबंधित जिल्हा कृषी अधिकारी / कृषी विकास अधिकारी / कृषी मंडळात आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज करतात
आवश्यक कागदपत्रे
-
शेतकऱ्याचा B1 खसरा / कर्जपुसAt
-
आधार क्रमांक
-
बँक पासबुकाची प्रत